سفارش تبلیغ
صبا ویژن
ایمان ، ضامن حکومت اراده
تاریخ : جمعه 91/11/13 | 3:16 صبح | نویسنده : علی اصغربامری

به نام خدا

ایمان ، ضامن حکومت اراده

غرضم این جهت است که هیچ مکتبی در دنیا پیدا نمی‏شود که در اینکه‏
اراده باید بر میلهای انسان حکومت بکند ، کوچکترین تردیدی داشته باشد .
بحث در ضمانت اجرائی مطلب است که راه این مطلب چیست . آیا همینقدر
که گفتیم اراده و در نتیجه عقل باید بر میلها حاکم باشد ( اراده همان قوه‏
اجرائی عقل است ) ، با یک بایدی که ما گفتیم ، فورا دیگر عقل و اراده‏
در وجود ما بر میلها

حکومت می‏کنند ؟ ! چه چیز ضامن اجراء حکومت عقل و اراده بر میلها است ؟
یکی از مسائلی که مذهبیون به آن متمسک می‏شوند ، در همین جا است .
می‏گویند اراده قوه اجرائی عقل است ، ولی خود عقل چیست و از عقل چه کاری‏
ساخته است ؟ عقل جز روشنائی چیز دیگری نیست که انسان را روشن می‏کند ،
اما آیا روشن کردن ، به انسان جهت هم می‏دهد که حالا که اطرافت روشن شد ،
از این طرف برو یا از آن طرف ؟ انسان دنبال آنچه می‏خواهد می‏رود و از
چراغ عقل استفاده می‏کند برای رسیدن به مطلوب خودش . مشکل این است که‏
انسان چه مطلوبی داشته باشد ؟ البته در اینکه انسان نیاز دارد به چراغ‏
عقل برای اینکه [ راه او را ] روشن کند ، بحثی نیست . انسان اگر در
تاریکی حرکت کند ، مطلوب خودش را گم می‏کند . در نیاز به عقل بحثی‏
نیست . ولی سخن در این است که عقل و علم که در واقع مکمل عقل و به‏
عبارت دیگر عقل اکتسابی است روشنائی است ، محیط را روشن می‏کند ، انسان‏
می‏فهمد چه می‏کند ، می‏فهمد که اگر بخواهد به فلان مقصد برسد ، از اینجا
باید برود ، این وسیله است برای آن مقصد ، و آن ، وسیله است برای این‏
مقصد ، ولی آیا فهمیدن و دانستن کافی است که اراده انسان بر تمایلات او
حکومت بکند ؟ نه . چرا ؟ برای اینکه انسان فی حد ذاته اینطور است که‏
دنبال منافع خودش می‏رود و اراده‏اش تا آن اندازه ممکن است بر میلهایش‏
حکومت بکند که منافعش اقتضاء می‏کند .
اینجاست که تا یک امر دیگری که به انسان خواسته‏هایی ماوراء منافع‏
ندهد پیدا نشود ، از عقل و اراده کاری ساخته نیست ، و


آن همان است که ما به آن " ایمان " می‏گوییم ، آن چیزی که هم قادر است‏
جلوی انسان را از منفعت پرستی تا حدود زیادی بگیرد ، و هم برای انسان‏
مطلوبها و خواستهای ماوراء منافع فردی و مادی عرضه می‏دارد ، مطلوب‏
می‏سازد و خلق می‏کند ، و آنوقت عقل هم انسان را به سوی همان مطلوب [
پیش می‏برد زیرا ] عقل ، انسان را به سوی هر مطلوبی بخواهد برود ، در
همان سو هدایت می‏کند ، که عقل چراغ است . وقتی که شما چراغ را در
تاریکی به دست گرفته‏اید ، چراغ به شما نمی‏گوید از این طرف برو یا از آن‏
طرف ، چراغ می‏گوید از هر سو که می‏خواهی بروی من راه را برایت روشن‏
می‏کنم .
چون بحث ما درباره تربیت و تقویت اراده است ، اینها دیگر بحثهای‏
استطرادی است . همین مقدار خواستیم عرض بکنیم که هیچ مکتبی در دنیا
پیدا نمی‏شود که به این اصل اعتقاد نداشته باشد که اراده در انسان باید
تقویت شود . مثلا اگر انسان می‏خواهد بچه را تربیت بکند باید کاری بکند
که اراده در وجودش تقویت شود




نظر